Ontsnapping uit het Tuchthuis

Zaterdag 15 Juni 1868:

Heel vroeg in de ochtend op een midzomerdag werden door een opmerkzame burger twee verdacht uitziende mannen- ogenschijnlijk met grote haast en vreemde kleding aan- net buiten de stad gezien en belde de nachtpolitie; mogelijk ontsnapte gevangenen. Er werd onderzoek verricht en het vermoeden bleek te kloppen.

Al gauw werd bekend dat een zestal zwaar veroordeelden zich uit de voeten hadden gemaakt. Maar hoe; men stond voor een raadsel. De avond van tevoren waren deze mannen afzonderlijk opgesloten in alcoven (stalen kooi) met stevige ijzeren sloten. De alcoven bevonden zich op de bovenverdieping.

Bij inspectie werden de deuren geopend aangetroffen. In het plafond bleek een gat uitgezaagd die uitkwam op de zolder boven de slaapzaal. De vluchtroute moest via één van de dakvensters hebben plaatsgevonden. Om niet gezien te worden wisten ze via een naastgelegen dak - met een touw vervaardigd uit 45 strengen draden op de arbeid vervaardigd - welke was vastgebonden aan een bout van een venster naar beneden te glijden hun vrijheid tegemoet. Heinrich Schulz was een goede zwemmer, als eerste naar beneden  gelaten, om het touw - na de gracht overgezwommen te zijn- vast te kunnen binden. Een klopjacht kon beginnen.

Maandag 22 Juni.

Met behulp van de plaatselijke bevolking slaagde de autoriteiten erin ze terug te vinden. Met de Dokkumer trekschuit  werden ze teruggebracht naar het Tuchthuis. Zodra de bevolking er gehoor van kreeg trokken die massaal naar het Blokhuisplein en de  Keizersgracht. Het pontje die van oever naar oever ging tussen de Granchtswal en Zeevischmarkt was volgeladen met mensen sloeg om door het gewicht. Dit liep uit op een drama; het pontje zonk. Een jongen van veertien kwam hierbij om het leven. Enkele vrouwen werden bewusteloos uit het water gehaald. Tragisch ongeval maar de missie van het terugbrengen van deze zware criminelen was geslaagd.

• Middelburgsche courant 20-06-1868
• Middelburgsche courant 23-06-1868: 

Maandag 18 Oktober:

Het Tuchthuis werd wakker geschud door weer een ontsnappingspoging. Op de slaapzaal bespeurde een bewaarder een verdachte beweging en rapporteerde. Er werd meteen een zoekactie ingezet van de slaapzaal echter niets verdachts gevonden. Toch lagen in de naastgelegen werkzaal de spullen al klaar voor een volgende uitbraak. Onder deze groep bleken drie uitvoerders van de vorige uitbraak te zitten. Om herhaling te voorkomen werden de mannen onder voorzorg opgesloten in het cachot.

Zaterdag 24 Oktober:

Het Tuchthuis werd in de nacht  van Zaterdag op Zondag weer wakker geschud; het cachot blijkt leeg te zijn. Via een loopgraaf onder de muur, waar dagen aan gewerkt moest zijn, uitkomend  op de Blokhuisplaat moet het geboefte naar een aanliggend magazijn zijn gegaan waar burgerkleding was opgeslagen. Vervolgens na op het dak geklommen te zijn van het naastgelegen gebouw buiten de muren van de Strafgevangenis te zijn gekomen. Slechts  de gracht scheidde hen nog van volledige vrijheid, een overliggende boom kwam als geroepen, de aanwezige schildwachten achter zich latend. Een jonge schildwacht had het opgemerkt maar uit angst hield hij zich stil..

• Leeuwarder courant 27-10-1868  ontvluchting uit strafgevangenis Leeuwarden. 
• Nieuwe Rotterdamsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad 28-10-1868 
• Provinciale Drentsche en Asser courant 29-10-1868 
• Leeuwarder courant 30-10-1868 
• Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant 30-10-1868 
• Bredasche courant 01-11-1868  
• De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad 02-11-1868 
• De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad 23-12-1868

Er volgde een nieuwe klopjacht. Heel Friesland was in rep en roer dat dit nu weer had kunnen gebeuren. Ditmaal kwamen er represailles voor het aanwezige personeel die dit hadden moeten voorkomen. Burgemeesters van overige Friese Steden eisten een veiligere gevangenis zelfs vanuit Den Haag kwamen debatten los hoe herhaling te voorkomen. In 1870 werd gestart met de bouw van de Bijzondere Strafgevangenis aan het Blokhuisplein en de Keizersgracht. 

• Algemeen Handelsblad 14-11-1868
• Nieuwe Rotterdamsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad 15-11-1868
• Provinciale Drentsche en Asser courant 21-11-1868
• Middelburgsche courant 24-11-1868
• Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage 01-12-1868
• Het vaderland 05-09-1870