Ontsnapping uit het Tuchthuis

De 1e onstsnapping: 6 pers.

Wilhelm Spelleken
Christoffel Veldink
Hendrik Jan Hulsbeek
Johan Koenraad van Schenk
Gerardus Hendrikus Schafstal
Heinrich Schulz

Zaterdag 20 Juni 1868:

Een zestal zwaar veroordeelden in het Tuchthuis van Leeuwarden baanden zich een weg naar de vrijheid, ze vonden lang genoeg vastgezeten te hebben. Vanuit een gat gemaakt in de zolder van de slaapzaal wisten ze te ontkomen vanuit een dakvenster naar het dak ongezien konden ze het dak van een naastgelegen gebouw bereiken. Een touw, samengesteld uit 45 strengen draden, werd bevestigd aan een stang van de buitenmuur de vrijheid tegemoet. Waar het geboefte niet op had gerekend was een opmerkzame burger al gauw werd de nachtpolitie ingeschakeld en kon de klopjacht beginnen.

Maandag 22 Juni.

Met behulp van de plaatselijke bevolking slaagde de autoriteiten erin ze terug te vinden. Met de Dokkumer trekschuit werden ze teruggebracht naar het Tuchthuis. Zodra de bevolking er gehoor van kreeg trokken die massaal naar het Blokhuisplein en de Keizersgracht. Het ponje die voer tussen de Granchtswal en Zeevischmarkt stroomde vol. Dit liep uit op een drama; het pontje zonk. Een jongen van veertien kwam hierbij om het leven. Enkele vrouwen werden bewusteloos uit het water gehaald. Tragisch ongeval maar de missie was geslaagd.

Middelburgsche courant 20-06-1868
Middelburgsche courant 23-06-1868: het bleek een ezel

De 2e ontsnapping: 6e bleef achter

Wilhelm Spelleken
Gerardus Hendrikus Schafstal
Jan Seip
Huibert van den Assem
Frederik Klokkers

Maandag 18 Oktober:

Het Tuchthuis werd wakker geschud door weer een poging om te ontsnappen. Op de slaapzaal bespeurde een bewaarder een verdachte beweging en rapporteerde. Er werd meteen een zoekactie ingezet van de slaapzaal echter niets verdachts gevonden maar in de naastgelegen werkzaal lagen de spullen al klaar voor een volgende uitbraak. Onder de groep bleken drie uitvoerders van de vorige uitbraak te zitten. Om herhaling te voorkomen zat er niets anders op dan ze op te sluiten in het cachot.

Zaterdag 24 Oktober:

Het Tuchthuis werd in de nacht van Zaterdag op Zondag wakker geschud; het cachot blijkt leeg te zijn. Via een loopgraaf onder de muur, waar weken aan gewerkt moet zijn, uitkomend op de Blokhuisplaat moet het geboefte naar een aanliggend magazijn zijn gegaan waar burgerkleding was opgeslagen. Vervolgens na op het dak geklommen te zijn van het naastgelegen gebouw buiten de muren van de gevangenis te zijn gekomen. Slechts de gracht scheidde hen nog van volledige vrijheid, een overliggende boom kwam als geroepen, de aanwezige schildwachten achter zich latend. Een jonge shildwacht had het opgemerkt maar uit angst zich stil gehouden.

Provinciale Overĳsselsche en Zwolsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad 30-10-1868

Er volgde een nieuwe klopjacht. Heel Friesland was in rep en roer dat dit nu weer had kunnen gebeuren. Ditmaal kwamen er represailles voor het aanwezige personeel die dit hadden kunnen voorkomen. Burgemeesters van overige Friese Steden eisten een veiligere gevangenis zelfs vanuit Den Haag kwamen debatten los hoe herhaling te voorkomen. In 1870 werd gestart met de bouw van de Bijzondere Strafgevangenis aan het Blokhuisplein en de Keizersgracht.

Provinciale Overĳsselsche en Zwolsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad 28-10-1868

Uit het register van ontslagen gevangenen: 1888

ASSEM, Hubertus van den, oud 69 jaar metselaar, gehuwd, Roomsch-Katholiek, geboren te Vrijhoevo Gapelle, laatst gewoond hebhende te Rotterdam, lang 1.66 meter, haar en wenkbr. grijs, voorhoofd gewoon, oogen grijs, neus en, mond gewoon, kin rond, baard grijs, aangezicht ovaal, kleur gezond, heeft een breuk:

Werd veroordeeld: 18 Januari 1861 door het provinciaal gerechtshof in Zuidholland, 4 April 1867 door dat in Noordbrabant, 27 Dec 1875 door dat in Friesland, telkens wegens diefstal, 16 Dec. 1868 door de rechtb. te Leeuwarden wegens ontvluchting en 13 Sept. 1887 door die te Rotterdam wegens diefstal, respectievelijk tot 6 en 10 jaar tuchthuisstraf, twee maal tot 6 maanden en eens tot 1 jaar gevangenisstraf.

Hij wordt 28 Sept. a. s. uit de strafgevangenis te 's Hertogenbosch ontslagen en zal zich ter ontvangst zijner uitgaanskas naar Rotterdam begeven.

Zijn gedrag in de gevangenis was goed. Hij was als witter werkzaam. Hij kan schrijven.