Gevangen in Glas
Welkom op de website Gevangen in Glas, een product van Stichting Blokhuispoort. Wij vertellen de geschiedenis van de voormalige Bijzondere Strafgevangenis en het Huis van Bewaring gelegen aan het Blokhuisplein en de Keizersgracht te Leeuwarden.
Namen van gevangenen
Op deze website zijn de foto's van 1804 gevangenen te vinden van glasplaat negatieven afkomstig uit de collectie van het Nationaal Gevangenismuseum te Veenhuizen. De meeste van deze gevangenen hebben onder anderen in de Bijzondere Strafgevangenis van Leeuwarden gedetineerd gezeten.
Van de nu ruim 850 foto's waarvan de naam was te achterhalen is een persoonlijke pagina aangemaakt met, indien bekend, de detentiegegevens. Vervolgens werd de krantendatabase geraadpleegd om hun misdaden te achterhalen. Verrassende berichten kwamen aan het licht. Gevangenen van de glasplaten bleken zelfs in groepsverband de misdaad te hebben gepleegd.
Nieuwsgierig geworden naar een mogelijk familielid, maak dan gebruik van de zoekfunctie en begin je zoektocht.
Fotografie op glasplaat
Zodra een gedetineerde in een Strafgevangenis binnen kwam werden al zijn gegevens in "schoonschrift" genoteerd in het daarvoor bestemde registerboek. Men was nu bekend met de persoon binnen de muren, een eerste identificatie.
In 1871 vond de Engelse arts en fotograaf Richard Maddox een methode uit, de zilvergelatine negatiefdruk, die het fotograferen toegankelijker maakte. Hij gebruikte daarvoor een glasplaat waarop zilverbromide in een gelatinelaag ingebed werd. Tussen 1880 en 1935 werden gevangenen gefotografeerd met deze Richard Maddox methode.
Dit is de oervorm van de huidige fotografische films. Halverwege de 19e eeuw, toen de steden in rap tempo groter werden, ontstond de behoefte aan meer mogelijkheden om personen te identificeren. Alphonse Bertillon begon in zijn eigen vrije tijd met het opmeten van lichaamskenmerken van de gevangenen. Zo kon er gemakkelijker gekeken worden of ze al eerder veroordeeld waren, het zogeheten Bertillonage.
Met behulp van deze extra hulpmiddelen werd het identificeren van criminelen een peulenschil.
Namen bij de glasplaten
Veel afbeeldingen uit het Geheimregister van ontslagen gevangenen, het Fries fotoarchief van Tresoar, kwamen overeen met die uit onze "Boevenkoppen" collectie. De persoonlijke signalementen en detentieperioden van deze gevangenen, daterend uit 1882 tot 1896, zijn in dit archief in vijftien jaargangen te raadplegen.
Alle namen bij de 1804 glasplaten vinden zal een hele klus zijn, waarschijnlijk veel niet meer te achterhalen. De gevangenen van deze glasplaten waren gedetineerd in Strafgevangenissen verspreid over het land.
Met jullie hulp komen we een stap dichterbij. Herken je een foto dan willen wij graag in contact komen.
Dieper onderzoek
Met deze website willen wij de glasplaat laten spreken in wie ze waren en wat hen dreef tot het plegen van het misdrijf.
Eerder genoemd zitten er gezichten tussen waar een combinatie in misdrijf aan te koppelen is. Kortom: het gevangenisverhaal.
Het kan natuurlijk zijn dat de interesse van jullie, onze lezers, verder gaat dan alleen hun gevangenisverhaal. Voor al deze genealogen plaatsen wij enkele links waar dieper onderzoek gedaan kan worden.
- Wie was wie een uitgebreid zoekprogramma hier vindt je o.a. de bevolkingsregister van de Bijzondere Strafgevangenis van het Historisch Centrum Leeuwarden.
- Open archieven bevat genealogische gegevens van Nederlandse en Belgische archieven
- myheritage een online platform met genealogie